Stent Nedir ve Nasıl Yapılır

Stent işlemi (Balon anjiyoplasti ve stent) kalbe giden kan akışını artırmak amacıyla, daralmış koroner arterleri açmak için yapılan cerrahi olmayan bir tedavi yöntemidir. Koroner anjiyografi esnasında daralmış veya tıkanmış koroner arterler saptandığında hekim ve hastanın ortak kararı ile aynı seansta veya planlı olarak ayrı bir seansta anjiyoplasti ve stent yöntemi ile tedavi edilebilir. Bu kararın verilmesi hastanın klinik durumuna göre değişkenlik gösterebilir.

Balon ve stent işlemi, bir koroner anjiyografi gibi aynı şekilde başlar. Balon anjiyoplasti ve stent, kateter koroner arterlerin çıktığı yere yerleştirildikten sonra koroner damarları açmak için yapılır.

Balon anjiyoplasti

İnce bir kateterin ucunda yer alan sıvı ile genişleyen bir balonun şişirilmesi ile daralmış kalp damarında açılma sağlanabilir. Balon anjiyoplasti için kullanılan teknik ad perkütan koroner anjiyoplasti (PTCA) veya perkütan koroner girişim (PKG)’dir. Balon şişirildiğinde, yağlı plak, tıkanmış olan arter duvarlarına karşı sıkıştırılır ve kan akışı artar.

Stent İşlemi

Çoğu durumda stent yerleştirme, balon anjiyoplasti prosedürü ile kombinasyon halinde gerçekleştirilir. Stent koroner arter içinde destek sağlamak için bir iskelet gibi davranan küçük, metal kafesten oluşmuş bir tüptür. Daralmış artere stent yerleştirmek için, kılavuz tel üzerinden ilerletilen bir balon kateter kullanılır. Stent daralmış olan bölgeye geldiğinde, balon şişirilir ve stent arterin çapına uygun şekilde genişler damar duvarına tutunur. Balon söndürüldükten sonra stent yerleştirildiği noktada daimi olarak kalır. Birkaç hafta içinde stentin üzeri normal damar hücreleri (endotel) ile kaplanarak iyileşir.

Stent ile anjiyoplasti genellikle bir ya da iki koroner arterde daralma veya tıkanıklık olan hastalar için tavsiye edilir. İkiden fazla koroner arterde tıkanma varsa, koroner arter bypass cerrahisi söz konusu olabilir.

İlaçlı stentler

İlaç salınımlı stentler stentin yerleştirildiği bölgede belirli bir süre boyunca salınan ve damarda yeniden daralmayı azaltacak ilaçlar içermektedir. İlaç salınımlı stentler de metal stent iskeleti yapısındadır ancak yüzeylerinde ince ve kontrollü salınım yapma özelliği olan bir ilaçlı tabaka mevcuttur.

Pek çok araştırma ilaç salınımlı stentlerde tekrar daralma ihtimalinin ilaç salınımlı olmayan stentlere göre daha düşük olduğunu göstermektedir. Özellikle ince yapılı damarlarda, hastalıklı bölgenin uzun olduğu durumlarda, tam tıkalı damarlarda, damarların ikiye ayrıldığı noktalarda (bifurkasyon) ilaç salınımlı stentlerin belirgin avantajları vardır. İlaç salınımlı stentin uygulanabilirliği hastanın klinik durumu ve damar yapısına göre değişebileceği için girişimsel kardiyologunuz ile bu durumu konuşmanız tavsiye edilir.

Eriyen ilaçlı stentler

Koroner damarın içinde yer alan yağ ve kireçten oluşan aterosklerotik plak belli bir darlık seviyesine ulaştığında kalp kasının beslenmesi bozulmaktadır. Bu darlığı açmak için balon anjiyoplasti ve stent tedavi seçeneklerinden biridir. Ancak stentler yerleştirildikten sonra ömür boyu damarın içerisinde kalmaktadır. Eriyebilen stentlerişlem esnasına darlığı açmakta ve kalbin beslenmesini normal duruma getirmektedir. Sonraki aşamada üzerinde barındırdıkları ilaç ile aterosklerotik plak üzerine etki etmekte. Görevini tamamladıktan sonra da eriyerek kaybolmakta ve yerlerini normal fonksiyonlu bir damar yapısına bırakmaktadırlar. Özetle, damarı açıp, ateroskleroza karşı ilaç salınımı yapıp, görevi bitince kaybolmaktadır. Kol kırıldığında alçı ile tedaviye benzetmek yanlış olmaz. Kırık tedavi olduktan sonra alçı ile yaşamak zorunda değilsiniz, görevi tamamlandığında alçı alınmaktadır.

Eriyebilen stentlerin avantajları nelerdir?

• Koroner damarın stente ihtiyacı kısa sürelidir. Görevini tamamladıktan sonra damarda kalmasının bir avantajı yoktur. Stent eridikten sonra geriye normal fonksiyonlu bir damar yapısı kalmaktadır.
• İleride yapılacak tedavilere engel oluşturmaz. Bazen stentli bölgeye yeniden stent koymak veya bypass operasyonu gerektiğinde zorluklar az da olsa yaşanabilmektedir.
• Kan sulandırıcı kullanım süresi azalmaktadır.
• Metal stent konulan bölge tomografi ile incelenmesi mümkün değildir. Halbuki eriyebilen stent konulan damarlar koroner tomografi ile görüntülenme şansına sahiptir.
• Yaşam kalitesini arttırmaktadır.

Eriyen stentler kimler için önerilir?

• Eriyen stentler stent uygulanabilen hemen tüm hastalara önerilebilir. Ancak hastanın uygunluk durumu hekiminizle mutlaka konuşulmalıdır.
• İlk kez stent kullanılacak hastalar için önerilmektedir. İleride aynı bölgeye bir tedavi girişimini kolaylaştırmaktadır.  Özellikler genç hastalar daha çok fayda görmektedir.
• Gelecekte işlem tekararı ihtimali yüksek olan hastalara tercih edilmelidir. Risk faktörleri olan hastalarda yeniden daralma ve tedavinin tekrarı göz ardı edilmemelidir. Dolayısıyla metal stentlerin üzerine yeniden metal stent uygulamak hatta bazen 3. kez stent uygulamak gerekebilmektedir. Özellikle şeker hastalığı, hipertansiyon, sigara, kolesterol yüksekliği ve ailede kalp hastalığı öyküsü olması bu ihtimali arttırmaktadır.
• Stent konulan hasta bölgenin takibinde standart anjiyografi yerine koroner tomografi kullanılabilmekte dolayısıyla hasta konforu ve emniyeti artmaktadır.
• Metal alerjisi olan hastalara metal stent uygulanması tekrar daralma olasılığını arttırmaktadır.
• Koroner bypass ameliyatına uygun yapıda olmayan ince yapılı damarlara ve uzun hastalıklı bölgelere uygulanması mümkündür.

Stent işlemi cerrahi işlem midir?

Hayır. Stent işlemi göğüs açılarak yapılmadığından ve herhangi bir yara oluşmadığından dolayı cerrahi işlem olarak kabul edilemez. İşlem süresi ameliyata göre çok daha kısadır.

Bazı durumlarda, cerrahi prosedürün sonuçlarına bağlı olarak, daha sonra hastaya koroner girişimsel işlem tavsiye edilebilir.

Stent işlemi sırasında uyanık olacak mıyım?

Evet. Eğer tedirginliğiniz varsa hafif bir sakinleştirici verilecektir, ancak tüm işlem sırasında uyanık ve bilinciniz açık olacaktır. Girişimsel kardiyolog kateterin gireceği bölgeyi uyuşturmak için bir lokal anestezik kullanır.

Stent işlemi nerede gerçekleştirilir?

Koroner anjiyo ve stent işlemleri Kalp Kateterizasyonu Laboratuvarı’nda yapılmaktadır.

Stent işlemini kim gerçekleştirir?

Stent işlemini özel eğitimli girişimsel kardiyolog hekimler, hemşireler ve teknisyenden oluşan bir kardiyovasküler ekip tarafından yapılmaktadır.

Stent işlem süresi nedir, günümü nasıl planlamalıyım?

Stent işlemi genellikle 30 ila 120 dakika arasında sürer, ancak hazırlık ve iyileşme süresi için birkaç saat ekleyin. Stent işlemi için bütün gün ve gece Liv Hospital’da kalacağınız için hazırlığınızı bu yönde yapmanızı tavsiye ederiz.

Stent işleminin olası riskleri nelerdir?

Stent işlemi öncesi girişimsel kardiyologunuz size yapılacak işlemin gerekçelerini, yararlarını ve olası risklerini size anlatacaktır.

Stent işlemi koroner damar hastalığını tedavi ediyor mu?

Evet. Stent işlemi kalbe giden kan akışını artırır, göğüs ağrısını ve kalp krizi riskini azaltır.

Stent işlemi ile daralmış veya tıkanmış damarlar açılır ancak, kalp damar hastalığını tek başına tedavi etmez. Risk faktörlerini azaltmak ve gelecekteki hastalık gelişimi veya ilerleyişini önlemek için bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapmanız ve önerilen ilaçları kullanmanız gerekir.

En iyi sonuçları elde etmek için, sağlıklı bir yaşam tarzı için kararlı olmak önemlidir. Kalp sağlığı ekibimiz sizi hedeflerinize ulaştırmak için yardımcı olabilir. Düzenli ilaç almanız, diyet değişiklikleri yapmanız, sigarayı bırakmanız, düzenli egzersiz yapmanız, takip randevularınıza sadık olmanız ve tedavi ekibinin aktif bir üyesi olmak sizin elinizde.

Stent işlemi öncesi hazırlık

Doktorunuz ile önceden tespit edilmiş olan alerjileri görüşün. Kullandığınız ilaçların isimlerini ve dozlarını belirten reçetenizi veya prospektüsleri yanınızda getiriniz.

Kan Çalışması, EKG, akciğer grafisi ve diğer tetkikler:

En son yapılan kan testinizi, EKG, akciğer grafisi veya kalp için yapılan diğer tetkiklerinizi yanınızda getiriniz. Önceden yapılmış koroner anjiyografi veya balon anjiyoplasti/stent işlemine ait CD/DVD ve raporunuzu doktorunuzla paylaşınız.

Neler getirmeli?

1. Sizinle birlikte bir aile üyesinin yanınızda olması uygundur.
2. Koroner anjiyografi öncesi hazırlık ve bekleme sürecinde giyebileceğiniz rahat bir kıyafet getiriniz.
3. Değerli eşyalarınızı aile üyenize teslim ediniz.
4. Hastaneden çıktıktan sonra sizi eve götürecek bir yakınınız olması gerekmektedir.

Stent işlemi sonrası yapılacaklar

Eve dönüş

Yetişkin bir yakınınız sizi eve götürecektir. Eve götürmek için size eşlik edecek bir yakınınız gelene kadar hastaneden çıkışınız uygun görülmeyecektir.

Şehir dışından geliyorsanız ve geceyi hastaneye yakın geçirebileceğiniz bir yakınınız yoksa size kalmanız için bir otel ayarlanmasını danışmamızdan rica edebilirsiniz.

Eve gittikten sonraki sabah uyanık olduğunuz saatlerde 5-10 dakika oda içinde yürümenizi öneririz. Eğer uçakla eve seyahat ediyorsanız, bacaklarınızı uzatacak şekilde ve koridorda en az her saat yürümek için ayağa kalkmanızı tavsiye ederiz.

Otomobil kullanma zamanını doktorunuza danışın.

Kateter giriş yeri bakımı

1. Eve gittiğinizde, kateter giriş yerinde (ayrıca yara denir) bir bandaj olacaktır. İşlem sonrası sabah bu bandaj çıkarılabilir. Bunu yapmanın en kolay yolu, duş alırken bu bandajı çekip çıkarmaktır.
2. Bandaj çıkarıldıktan sonra küçük bir yara bandı yapıştırılabilir. Kateter giriş yerinde birkaç gün siyah ve mor renk görülmesi normaldir. Giriş yeri aynı zamanda biraz şişmiş ve pembe olabilir ve giriş yerinde küçük bir yumru (bir fındık büyüklüğünde) olabilir.
3. Sabun ve su ile günde bir kez kateter giriş yerini yıkayın. Elinizle veya yumuşak bir bez  veya sünge ile yıkamanızı öneririz, sert ovalamayın.
4. Duştan sonra bu bölgeyi temiz ve kuru tutmaya özen gösterin.
5. Giriş yerine krem, losyon veya merhem kullanmayın.
6. Gevşek giysiler ve gevşek iç çamaşırı giyin.
7. İşlemden sonra bir hafta boyunca havuza, jakuziye, küvete veya denize girmenizi önermiyoruz.

Aktivite Rehberi

Doktorunuz size ne zaman normal aktivitelerinize döneceğinizi söyleyecektir. Genellikle ilk iki günü rahat bırakmakta fayda var. İşlemin ertesi günü biraz halsiz ve isteksiz hissetmeniz normaldir. Gün boyunca ev içinde kısa yürüyüşler yapıp istirahat ediniz.

1. Kateter giriş yerinden kanamayı önlemek için işlem sonrası ilk 3 ila 4 gün barsak hareketleri için ıkınmayınız.
2. Ağır kaldırmaktan kaçının (10 kg’dan fazla) ve işlemden sonra ilk 5 ila 7 gün boyunca ağır nesneleri itmeyin veya çekmeyin.
3. İşlemden sonra 5 gün boyunca yorucu etkinliklere katılmayın (koşu, golf, tenis, bowling)
4. Merdivenleri kullanacaksanız yavaş hareketlerle inip çıkmanızı öneririz.
5. İşlemden sonra bir hafta içerisinde aktivite düzeyinizi kademeli olarak arttırın.
6. Cinsel aktivite konusunda sorunuz varsa doktorunuza danışın.

Araba kullanma

Doktorunuz sizi bu konuda bilgilendirecektir söyleyecektir. Çoğu kişi eve döndükten sonra 24 saat içinde araba kullanmaya başlayabilir.

İşe Dönüş

Çoğu insan girişimsel işlem sonrası 1 ila 2 hafta içinde işe geri dönebilir. Eğer bir kalp krizi geçirdiyseniz bu süre daha uzun olabilir. Doktorunuz işe dönüşünüz ile ilgili özel bilgiler sağlayacaktır.

İlaçlar

Eve gitmeden önce doktorunuz ile ilaçları gözden geçirin. İşlem öncesi ilaçlarınızı almaya devam edip etmeyeceğinizi doktorunuza sorun.

İşlem sonrası tedavinize yeni ilaçlar eklenebilir. Nasıl kullanacağınızı anladığınızdan emin olun. Sorunuz varsa taburculuk öncesi doktorunuzla konuşun.

Sıvı alımı

İşlem esnasında kullanılan kontrast maddenin vücudunuzdan atılması için 24 saat içinde 8-10 bardak su içmenizi öneririz.

Sağlıklı kalp yaşam programı

Sağlıklı bir kalp için yaşam tarzının ayarlanması önemlidir. Sağlık ekibimiz sizi hedeflerinize ulaştırmak için yardımcı olabilir. Bu hedeflere ulaşmak için düzenli ilaç almak diyet değişiklikleri yapmak, sigarayı bırakmak, düzenli egzersiz, takip randevuları ve tedavi ekibinin aktif bir üyesi olmak çok değerlidir.

Takip randevuları

Hastanemizden ayrılmadan önce size yapılan işlemi ve sonuçlarını anlatan bir rapor ve görüntüleri içeren bir CD/DVD teslim edilecektir. Doktorunuz kullanmanızı istediği ilaçları size reçete üzerinde tarif edecektir. Bu ilaçları hemen temin edip, tarife uygun şekilde kullanmanız gerekmektedir.

Eğer kalp kateterizasyonu, anjiyoplasti veya stent ile ilgili herhangi bir sorunuz varsa lütfen doktorunuza danışınız.